TOLKOWIEC (TOLKSDORF), DEMITY (DEMUTH), JARZĘBIEC (SCHÖNAU), PIELGRZYMOWO (PILGRAMSDORF)

Obręb ewidencyjny Tolkowiec (Tolksdorf) położony jest na Warmii, w powiecie braniewskim, w północnej części gminy Płoskinia, na Równinie Warmińskiej i Wzniesieniu Górowskim. W skład obrębu wchodzą miejscowości: Demity, Jarzębiec (osada), Pielgrzymowo z Wółką Tolkowiecką (przysiółek), Tolkowiec.

Miejscowość Tolkowiec została założona na początku XIV w., a dokument lokacyjny został nadany w 1300 r. przez Kapitułę Warmińską.

Kościół parafialny pw. św. Marcina w Tolkowcu

Kościół w Tolkowcu został zbudowany z głazów narzutowych i cegły pod koniec XIV w. lub w I poł. w. XV (być może odbudowa po wojnach polsko-krzyżackich). W XVIII w. dobudowano kaplicę chrzcielną, w 1713 r. odnowiono wieżę, którą nadbudowano w r. 1849. Kościół został gruntownie odnowiony w II poł. XIX w.

Kościół pw. św. Marcina w Tolkowcu zlokalizowany w zachodniej części wsi,  przy głównej drodze, jest konstrukcją murowaną z głazów narzutowych i cegły, zbudowaną na planie prostokąta, jednonawową, orientowaną, bez wydzielonego prezbiterium i wieżą od zachodu. Do strony południowej przylegają kaplica, zakrystia i kruchta. Częściowo otynkowany korpus wzmacnia kilka przypór. Czworoboczną, wysoką wieżę z ostrołukowymi wnękami, nakrytą dwuspadowym dachem okalają dwa sterczynowe szczyty. Na jednym z nich umieszczona jest chorągiewka z rokiem 1849. Otynkowaną kaplicę chrzcielną wieńczą spływy wolutowe. Szczyt wschodni zdobiony jest sterczynami oraz blendami o łukach tzw. oślego grzbietu.

Wnętrze nakrywa strop, na którym dawniej widniały barokowe polichromie, zamalowane na początku XX w. Ołtarze i ambonę wykonał w 3. ćw. XIX w. Karol Jeroszewicz. Ołtarz główny zawiera rzeźby św. Piotra i św. Pawła oraz obraz św. Marcina. Chór muzyczny o faliście wygiętym parapecie i konfesjonały pochodzą z XVIII w. Obrazy przedstawiające Chrystusa, Maryję i Apostołów namalował ok. 1870 r. Hinz z Pieniężna. Krucyfiksy datowane są na XVII, XVIII i XIX w.

Wokół kościoła znajduje się kilka nagrobków z I poł. XX w.

Kapliczki w Tolkowcu

• przy głównej drodze, w zachodniej części wsi- nieotynkowana, z dachem dwuspadowym, zwieńczona metalowym krzyżem;
• na rozdrożu, w pobliżu kościoła- XVIII w., barokowa, otynkowana, z dachem lekko kopulastym, zwieńczona metalowym krzyżem.

Źródła:

• openstreetmap.org,
• maps.mapywig.org,
• geoserwis.gdos.gov.pl,
• geoportal.gov.pl,
• bdl.stat.gov.pl,
• zabytek.gov.pl,
• nid.pl/rejestr-zabytkow,
• Przewodnik po zabytkowaych kościołach północnej Warmii- Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, 1978 r.,
• zdjęcia z własnej kolekcji.

• Powrót do poprzedniej strony.

WARTO ZOBACZYĆ