SZĄBRUK (SCHÖNBRÜCK), SIŁA (SCHILLAMÜHLE)

Obręb ewidencyjny Sząbruk (Schönbrück) położony jest na Warmii, w powiecie olsztyńskim, we wschodniej części gminy Gietrzwałd, nad jeziorami: Świętajno Naterskie i Wulpińskie (obydwa poza granicami obrębu), na Pojezierzu Olsztyńskim. W skład obrębu wchodzą miejscowości: Siła (osada) i Sząbruk.

Miejscowość Sząbruk została założona w XIV w., a dokument lokacyjny na prawie chełmińskim pochodzi z dnia 22 lipca 1363 r. i został nadany przez kapitułę warmińską. Kolejna lokacja miała miejsce w roku 1383.

Kościół parafialny pw. św. Mikołaja i św. Anny w Sząbruku

Kościół pw. św. Mikołaja i św. Jana Ewangelisty w Sząbruku konsekrował biskup Jan Wilde w 1500 r. i powstał w miejscu poprzedniego. Wieża dobudowana została w 1720 r. W latach 1911-1913 nastąpiła rozbudowa kościoła od strony południowo-wschodniej. Wówczas prostopadle do kościoła dobudowano halę trójnawową oraz dwie zakrystie. Świątynia pw. św. Mikołaja i św. Anny została ponownie konsekrowana w 1913 r. przez biskupa Edwarda Hermanna.

Kościół pw. św. Mikołaja i św. Anny zlokalizowany przy ul. św. Mikołaja w Sząbruku to konstrukcja murowana z czerwonej cegły i kamienia polnego, pierwotnie zbudowana na planie prostokąta. Po rozbudowie w latach 1911-1913 bryła tworzy plan krzyża, z prezbiterium skierowanym na południowy wschód. Czworoboczna wieża, nakryta dachem namiotowym, zwieńczona hełmem z chorągiewką, na której widnieje data AD 1720, przylega do strony zachodniej kościoła. Część pierwotna bryły, będąca obecnie przedsionkiem oraz dobudowane nawy nakryte są dachami dwuspadowymi. Całość otoczona jest kamiennym murem z dwiema bramami.

Wnętrze kościoła zdobią malowidła z początku XV w., odkryte w latach 80. XX w. przedstawiające sceny pasyjne, Sądu Ostatecznego, z życia Adama i Ewy oraz patronów kościoła. Ołtarz główny z obrazem przedstawiającym sceną Ofiarowania w Świątyni pochodzi z 1744 r., ambona i dwa boczne ołtarze z roku 1749. Zachowały się również: obrazy św. Apostołów, barokowy konfesjonał, organy i XVIII-wieczne stalle. Strop zdobiony jest polichromiami, w starej części z XVIII wieku, a w nowej z 1924 r. Uwagę zwracają również barwne witraże świętych.

Przydrożne kapliczki w Sząbruku

W Sząbruku zlokalizowanych jest kilka przydrożnych kapliczek:

• przy ul. Samulowskiego, drodze prowadzącej do Unieszewa- nieotynkowana, z dachem dwuspadowym;
• przy kościele- z przyporami, nieotynkowana, z dachem dwuspadowym;
• przy kościele, 1932 r.- nieotynkowana, z dachem dwuspadowym;
• w murze otaczającym kościół- nieotynkowana, z dachem dwuspadowym, zwieńczona wieżyczką krytą dachem czterospadowym, z kulą i metalowym krzyżem;
• przy ul. Samulowskiego, w centrum wsi- otynkowana, z dachem wielospadowym, zwieńczona kulą i małym, metalowym krzyżem;
• przy ul. Kopernika- częściowo nieotynkowana, częściowo obłożona klinkierem, z dachem dwuspadowym;
• przy ul. Steffena, na ogrodzonej posesji, koniec XIX w.- z otynkowanym cokołem, z dachem wielospadowym;
• przy ul. Steffena, początek XX w.- nieotynkowana, z dachem wielospadowym;

Źródła:

• openstreetmap.org,
• maps.mapywig.org,
• geoserwis.gdos.gov.pl,
• geoportal.gov.pl,
• bdl.stat.gov.pl,
• zabytek.gov.pl,
• nid.pl/rejestr-zabytkow,
• informacje umieszczone na terenie miejscowości,
• Przewodnik po zabytkowaych kościołach południowej Warmii- Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, 1973 r.,
• Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom XII, 17, Tom X, 613
• zdjęcia z własnej kolekcji.

• Powrót do poprzedniej strony.

WARTO ZOBACZYĆ